Het geheugen, hoe werkt dat precies?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Geschreven door: Wendy Tukkers

Wendy is psycholoog bij de Hersenfabriek. Met slimme metingen en kennis over het stresssysteem leert ze mensen beter om te gaan met stress en energie.
Persoonlijk

Het geheugen, hoe werkt dat precies?

Het zal je vast weleens zijn overkomen: je loopt naar boven om iets op te halen en eenmaal boven aangekomen weet je niet meer wat je er kwam doen. Of na terugkomst uit de supermarkt ben je een aantal boodschappen vergeten. Alles op briefjes moeten schrijven om dingen niet te vergeten….. Vergeetachtig zijn is iedereen weleens. De één wat vaker dan de ander en naarmate je ouder wordt neemt de vergeetachtigheid toe. Maar hoe werkt dat nou het geheugen. Wetenschappers doen er veel onderzoek naar maar er is nog veel waar ze niet achter kunnen komen.

Het geheugen, waar in je brein zit dat?

Het geheugen zit niet op één plek in ons brein, maar er zijn verschillende vormen van geheugen met verschillende locaties in ons brein. Het kan onderverdeeld worden in drie vormen, namelijk:

Het zintuiglijke geheugen

Alles wat je ziet, hoort en voelt komt binnen in het zintuiglijke geheugen. Het zintuiglijke geheugen zit in de hersenschors en is zeer groot. Niet aan alles wat binnenkomt wordt aandacht geschonken en dringt hierdoor tot het bewustzijn door. Aan veel wat binnenkomt wordt geen aandacht geschonken en dat is maar goed ook, want anders zou je gek worden van alle prikkels die op je af komen. Alleen de belangrijke boodschappen worden doorgelaten en gaan naar je korte termijngeheugen. Het zintuiglijke geheugen werkt dus als een soort poortwachter. Elk zintuig heeft een aparte opslagruimte. De opslagruimte voor beelden wordt “iconische geheugen” genoemd en voor geluiden “egoïsch geheugen”.

Het korte termijn geheugen

Het korte termijngeheugen is het eerste bewuste geheugen en wordt ook wel werkgeheugen genoemd. Dit geheugen is erg klein en bevindt zich in de hippocampus. Het zorgt ervoor dat je net de tijd hebt om een telefoonnummer op te schrijven zodra je deze hoort. Er kunnen ongeveer 7 dingen worden opgeslagen. Als het “vol” zit dan worden oude dingen weggegooid en ben je zoals in het voorbeeld het telefoonnummer weer vergeten. Helaas worden er soms ook belangrijke dingen weggegooid.

Het lange termijn geheugen

In het lange termijn geheugen worden veel dingen opgeslagen en dit gaat vrijwel onbewust. Het zorgt ervoor dat je vaardigheden als zwemmen, lopen en autorijden kunt onthouden, maar ook dat je onthoudt waar een boek over ging, of de namen van je collega’s. Het lange termijn geheugen ontvangt informatie vanuit het werkgeheugen en bewaart die, zodat ze op een later moment weer kan worden opgehaald. In het lange termijn geheugen wordt informatie gecodeerd naar hun betekenis en op die manier zijn ze verbonden met andere items die eenzelfde betekenis hebben. Je kunt je het lange termijngeheugen voorstellen als een groot netwerk van onderling verbonden associaties. Het kan onderverdeeld worden in:

  • Impliciet geheugen (onbewust)
    Hieronder vallen vaardigheden die jij je herinnert als lezen, zwemmen of fietsen. Maar ook gewoontes en dingen waar jij aan gewend bent doordat je ze vaak gedaan hebt.
  • Expliciet geheugen (bewust)
    Hierin worden bewuste herinneringen bewaard zoals dingen die je persoonlijk hebt meegemaakt (bezoek aan een museum, dokter of uitje met vrienden). Dit wordt ook wel episodisch geheugen genoemd. Maar ook feitjes en algemene kennis worden hier opgeslagen. Hetgeen jij leert op school wordt dus met name hierin opgeslagen.

Hoe werken deze onderdelen samen?

Coderen, oftewel omzetten

Het zintuiglijke geheugen werkt als een soort filter en geeft belangrijke informatie door aan het korte termijn geheugen. Dit doen ze door de zintuiglijke informatie in een gepaste boodschap om te zetten. Dit wordt “coderen” genoemd. Hoor jij bijvoorbeeld een bepaald geluid dan komt de gedachte die jij hebt bij dat geluid in je korte termijngeheugen, bijvoorbeeld: “dat is het geluid van een trein”.

Elaboratie, oftewel betekenis

Echter niet ieder geluid of andere zintuiglijke informatie komt in jouw korte termijn geheugen. De informatie die voor jou betekenis heeft zal sneller doorkomen dan hetgeen voor jou geen betekenis heeft. Immers wat betekenis heeft kan van belang voor jou zijn.
Sta je bijvoorbeeld met je auto op een spoorrails en hoor je het geluid van een naderende trein, dan zal deze informatie doorgegeven worden omdat het voor jou dan van groot belang is om van het spoor af te gaan. Dit proces heet “elaboratie”. Elaboratie zorgt er ook voor dat informatie makkelijker opgeslagen en terug te halen is uit het lange termijn geheugen. Door informatie in het korte termijn geheugen in verband te brengen met informatie dat al in het lange termijn geheugen is opgeslagen, kan het makkelijker opgeslagen worden. Op deze manier wordt er een netwerk met talloze associaties gemaakt die het opslaan van informatie bevordert.

Herhaling en associatie

Een belangrijke functie van het geheugen is de toegang en het terughalen van informatie. Hoe meer associaties er zijn en hoe vaker informatie terugkomt, hoe meer wegen er als het ware naar toelopen en hoe makkelijker informatie teruggehaald kan worden. Wanneer je dus vaker bepaalde lesstof herhaalt en dit koppelt aan andere dingen die je al weet, des te makkelijker wordt het om de lesstof weer terug te halen uit jouw geheugen. Wanneer je een herinnering niet vaak aanspreekt kan het bijvoorbeeld ook moeilijker worden om deze terug te halen en hierdoor kun je uiteindelijk dingen vergeten.

Aandacht en concentratie zijn een voorwaarde

Een voorwaarde om iets te kunnen onthouden is het waarnemen van informatie. Je moet de informatie op de één of andere manier zien, horen of voelen. Hiervoor is een zekere aandacht en concentratie nodig. Je herkent het wellicht wel dat je probeert belangrijke informatie te lezen, maar na het lezen van een bladzijde al niet meer weet wat je gelezen hebt. Het richten van je aandacht op hetgeen je leest is noodzakelijk om de informatie op te slaan en te onthouden. Raak je bijvoorbeeld snel afgeleid van geluiden en dingen die om je heen gebeuren, dan is het ook lastiger om informatie op te nemen. Concentratie is dus een noodzakelijke voorwaarde om iets te onthouden en om iets te leren.

Interessant? Volg ons!

Volg ons op onderstaande kanalen voor meer informatie en regelmatige updates!

Blijf geïnspireerd!

Wil je op de hoogte blijven van onze artikelen en blogs? Laat dan hieronder je gegevens achter.

Meer artikelen

Binnenkort volgen meer artikelen met achtergrondinformatie en tips. Wil je als eerste op de hoogte zijn van onze updates en informatie over slimmer leren omgaan met stress en jouw energie?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.

Ons programma

Inzicht door metingen en onze app

Met onze app krijg je meer inzicht in waar jij stress van krijgt en waar jij van herstelt. Dit is voor iedereen anders.

Meer inzicht = betere balans

Door het inzicht, zorg je voor een betere balans. Wanneer je ziet dat je een herstelmoment nodig bent, plan je die ook sneller in.

Meer rust en energie

Door het herstellen van jouw energiebalans zorgen we voor meer rust en meer energie voor de dingen die er echt toe doen.

Share This

Deel dit artikel

en breng jouw netwerk op de hoogte!